Beste Poolvorsers,
Een consortium onder leiding van Prof. Dr. Corina Brussaard van het NIOZ heeft een subsidie van drie miljoen euro ontvangen om de invloed van virussen op fytoplankton te bestuderen. Het begrijpen van deze interacties is cruciaal, aangezien klimaatverandering al aanzienlijke effecten heeft op fytoplanktongemeenschappen in veel delen van de oceaan.
Brussaard vertelde hierover op Pool tot Pool in 2018.
Velen van u hebben vast de klassieker ‘Smilla’s gevoel voor sneeuw’ van Peter Høeg gelezen…
Een kleine maand geleden stond het groot in het nieuws:
Wetenschappers ontdekken per toeval geheime militaire basis op Groenland: ‘We wisten eerst niet wat het was’.
Een overblijfsel uit de Koude oorlog, op Camp Century was er plaats voor zo’n 200 soldaten in het tunnelstelsel van in totaal 3 kilometer lang. Naast een kernreactor die energie leverde, was er ook ruimte voor een cafetaria, kapper en zelfs een kapel.
We blijven even in Groenland, en de problemen die de Inuit daar onder het koloniale bestuur ondervond.
Vijftien vrouwen in Groenland krijgen een schadevergoeding, omdat zij tussen 1960 en 1991 onder dwang een spiraal lieten plaatsen. Tientallen vrouwen hebben de Deense staat aangeklaagd, maar naar schatting waren zeker 4.500 personen slachtoffer van de geboortebeperkingsmaatregel.
Een van de huidige uitdagingen van Groenland is de toestroom van toeristen.
Afgelopen zomer protesteerden Groenlanders bij aankomst van een expeditie-cruiseschip in Ilulissat.
Nu Nuuk door het nieuwe vliegveld nog beter bereikbaar wordt, ligt er een plan van aanpak klaar.
https://cdn.jwplayer.com/previews/6iE8Nh1p
Terug naar eigen land, wie in de afgelopen weken groepen overwinterende ganzen of kleine zwanen heeft bekeken zal opgevallen zijn dat vrijwel alleen volwassen vogels te zien zijn. Kleine zwaan, toendrarietgans, kolgans, brandgans en rotgans hebben in het broedseizoen van 2024 vrijwel geen jongen grootgebracht, zo laten gedetailleerde leeftijdstellingen zien.
Barents Observer en De Groene Amsterdammer kwamen deze week met een opmerkelijk bericht:
Nederland is het belangrijkste handelscentrum voor Russische vis. Maar de controle op illegale visserij is schokkend ontoereikend. Nederland faciliteert zo een miljardenbusiness voor Rusland en vult indirect Poetins oorlogskas aan. Ondertussen nemen de kabeljauwbestanden in de Barentszzee snel af.
Rusland is een belangrijke leverancier van witvis voor de Europese markt. De directe import vanuit Rusland betrof 310.000 ton in 2020. Daarnaast kwam een belangrijk deel van de witvis-import vanuit China voor rekening van Rusland. Rusland is met name een belangrijke bron voor Kabeljauw (141.000 ton directe import vanuit Rusland) en Alaska pollak (155.000 ton directe import vanuit Rusland). Importbeperkingen op Russische vis, schaal- en weekdieren door de oorlog in Oekraïne moeten voorkomen worden om problemen in aanbod van deze vissoorten en verstoring van de EU-vismarkt te voorkomen. In 2023 zou dit in totaal 98 miljoen kilo zijn geweest, zo blijkt uit cijfers van de NVWA. Vrijwel wekelijks kwamen er Russische koelschepen vol met vis aan in de Nederlandse havens.
https://www.thebarentsobserver.com/news/fishing-for-putin/421462
December nodigt uit tot terugkijken en overdenken. Fotograaf Acacia Johnson groeide op in Anchorage in Alaska. Zij was uitgenodigd op het podium van TEDx Talks: https://www.youtube.com/watch?v=Aooi6eiKn6A
Uit een enquête is gebleken dat 1 op de 10 Amerikanen twijfelt of de aarde rond is en niet plat.
Twijfelt u daar ook weleens aan? Dominee Will Duffy uit Colorado heeft afgelopen week, samen met een groep mensen met een verschillende mening, Antarctica bezocht om wetenschappelijk bewijs te vinden of de aarde rond of plat is.
U vindt het videoverslag online: https://www.the-final-experiment.com
In 2022 vond de SEES-expeditie plaats. Niet alleen 50 wetenschappers waren van de partij, maar ook een handvol journalisten. Frank von Hebel was één van hen, hij schreef een boek over deze expeditie.
Bent u benieuwd hoe het er aan toe ging?
https://noordboek.nl/boek/expeditie-spitsbergen/
Tijd voor iets leuks met uw (klein)kind? Wereldmuseum Amsterdam biedt de jeugdtentoonstelling ‘Raad van de raaf’.
In Raad van de Raaf maak je kennis met de Nederlandse Raymi en de Groenlandse Ivalu. Zij horen bij de Raad van de Raaf, een club kinderen die zich samen inzetten voor het klimaat. Test je balans in de kajak van jager Lars, stap op de hondenslee van de Groenlandse Malik, luister naar het geluid van de smeltende ijskappen en verzamel samen ideeën voor een betere wereld. Voor iedereen vanaf 6 jaar!
https://amsterdam.wereldmuseum.nl/nl/zien-en-doen/tentoonstellingen/raad-van-de-raaf
We sluiten deze nieuwsbrief af met het bekendmaken van nog twee sprekers.
Dr. Martine van den Heuvel-Greve is een marien ecotoxicoloog, werkzaam bij Wageningen Marine Research. Ze werkt daarnaast in deeltijd bij de Marine Animal Ecology groep van Wageningen Universiteit. Sinds haar afstudeeronderzoek in 1997, waarbij ze drie maanden doorbracht op het Australische onderzoekstation Casey op Antarctica, hebben de poolgebieden haar niet meer losgelaten. Haar promotieonderzoek richtte zich op de effecten van stressoren op het zeeleven langs de kust van Spitsbergen.
De laatste jaren richt haar onderzoek zich steeds meer op de biodiversiteit in zee en de veranderingen die hierin plaatsvinden door klimaatverandering en de introductie van invasieve soorten. Een belangrijke ontwikkeling hierbij is het gebruik van nieuwe DNA-technieken, die het mogelijk maken om veel sneller soorten te identificeren in onderzoeksmateriaal uit zee. Deze technieken heeft ze voor het eerst succesvol toegepast tijdens veldwerk in 2017 op Spitsbergen en vervolgens grootschaliger tijdens de SEES.NL/2022-expeditie en expedities die daar op volgden.
In haar lezing zal Dr. Van den Heuvel-Greve het publiek meenemen in de magie van DNA en hoe deze technieken gebruikt worden in het huidige zeeonderzoek in de poolgebieden.
De zon is de laatste tijd erg actief, noorderlicht kan zelfs in Nederland af en toe gezien worden.
In de nacht van 10/11 mei werd de zeldzame blauwe aurora waargenomen in Japan. Daarover werd deze maand gepubliceerd.
https://scitechdaily.com/mysterious-blue-and-pink-auroras-over-japan-challenge-scientific-understanding/
Op Spitsbergen is ook een bijzondere vorm van aurora ontdekt, een zogenaamd `continuum’. Een team van internationale aurora-onderzoekers wil dit met behulp van noorderlicht-fotografen verder uitzoeken.
https://www.solarmaxmission.com
Verder wordt er nog steeds onderzoek gedaan naar het geluid van aurora.
https://www.spacepage.be/artikelen/waarnemen/hemelverschijnselen/poollicht/het-geluid-van-poollicht
Met zoveel nieuws omtrent het noorderlicht zijn we op zoek gegaan naar iemand die daar meer over kan vertellen. We kwamen uit bij Didier Van Hellemont. Hij is zijn vrije tijd verbonden als lesgever bij Volkssterrenwacht Urania in Hove (bij Antwerpen) en is als gids verbonden bij Arcticans.
Arcticans ontwikkelde een app om Noorderlicht te voorspellen.
De organisatie van Pool tot Pool wenst u fijne feestdagen en een gezond 2025, waarin we u 8 maart hopen te mogen verwelkomen in Wereldmuseum Leiden.
https://pooltotpool.nl/aanmelden
Michelle van Dijk
Frieda van Essen
Peter van Soest