Dit is het programma van de 8ste editie van Pool tot Pool op zaterdag 15 maart 2014.
10:00 – 10:30 Opening van de zaal.
10:30 – 10:45 Welkomstwoord door dagvoorzitter Prof. dr. George Maat en een voorstelronde van de APECS-onderzoekers die met een poster-presentatie aanwezig zijn.
10.45 – 11.30
Het Wonderlijke Gedrag van de Zeespiegel als Landijs Groeit of Afsmelt.
In de tweede helft van het tijdperk Eoceen, van ongeveer 48 tot 34 miljoen jaar geleden, kwam er een einde aan een langdurige warme periode. Het klimaat koelde af en op Antarctica begon de vorming van een immense ijskap die er nu nog altijd ligt. De eerste vorming van de ijskap op Antarctica, dus ongeveer 34 miljoen jaar geleden, ging gepaard met een forse stijging (jawel, U leest het goed: stijging!) van de zeespiegel rondom het continent. Het zeewaterniveau ter plekke ging maar liefst 150 meter omhoog terwijl de gemiddelde zeespiegel intussen wereldwijd gemiddeld 60 tot 80 meter daalde. Dat was althans wat onderzoekers aan boord van IODP Drilling Leg 318 Wilkes Land, Antarctica, onder leiding van Prof. Dr. Henk Brinkhuis, in maart 2010 vonden. En niet begrepen. Was er iets grondig mis met de boorkerndata of de interpretatie ervan?
Met behulp van resultaten van numerieke modellen vonden twee collega’s van Prof. Brinkhuis, Dr. Bert Vermeersen en Dr. Paolo Stocchi, het antwoord. Omdat een ijskap veel gewicht heeft, oefent deze een aantrekkingskracht uit op het omringende water. Hoe groter de ijskap, hoe meer water naar het poolgebied wordt getrokken. Dit verklaart waarom bij het aangroeien van de ijskap de zeespiegel ter plaatse kàn stijgen. Ook andere effecten, zoals verzakking van de aardbodem door het gewicht van het ijs en de verandering van de draaiing van de aarde, bleken invloed te hebben op de verdeling van het zeeniveau over de aardbol.
Het resultaat van de data over het Antarctica van zo’n 30 miljoen jaar geleden gecombineerd met de computermodelleringen is van groot belang voor het inschatten van toekomstige zeespiegelveranderingen.
De zeespiegel kan de komende 100 jaar zelfs regionaal dalen als landijs van Groenland of Antarctica afsmelt, alhoewel de gemiddelde zeespiegel natuurlijk zal stijgen.
12:00 – 12:15
Louise Flaherty
De taal van de Inuit.
In samenwerking met de Canadese Ambassade zal Louise Flaherty, directeur van het Inuit Languages and Culture / Nunavut Arctic College in Noord-Canada aanwezig zijn en een korte presentatie geven over haar werk.
Louise Flaherty werd geboren in een vliegtuig onderweg naar Frobisher Bay, Nunavut en groeide op in Clyde River. Van haar grootouders kreeg zij de liefde mee voor het Inuktitut, de taal van de Inuit. Toen zij als tiener Engelstalige Inuit ontmoette in Frobisher Bay, wekte dit in haar de passie voor het gebruik van het Inuktitut. Daarom startte zij een educatief programma om het gebruik van deze taal te behouden. Ook zet zij zich in voor het behoud van de Inuit cultuur door hierover te publiceren.
12:15 – 12:45
Margot van der Burgt en Hannie Schut
Moderne Samische Kunst een verrassende ontmoeting.
In 2006 zijn Margot van der Burgt en Hannie Schut op vrijwillige basis een project gestart dat als doel heeft moderne Samische Kunst in Nederland meer bekendheid te geven. Ze hebben in de loop der tijd zowel in het Hoge Noorden als in ons eigen land zorgvuldig een netwerk opgebouwd. Zo dragen verschillende kunstenaars, kunstorganisaties en musea hun project een warm hart toe.
Op PooltotPool 2014 leiden zij u rond in de wereld van de moderne Samische Kunst. Aan de hand van veel beeldmateriaal informeren zij u over de geschiedenis van de Samische Kunst tot nu toe, de vraag wat deze kunst eigenlijk is en waar het te zien is. Tenslotte nemen zij u mee naar Umeå, de Culturele Hoofdstad van Europa 2014. Daar gebeurt letterlijk op dit moment van alles op het vlak van de Samische Kunst.
12:45 – 13:45 Lunchpauze
In de lunchpauze worden foto’s vertoond van Arjan Bronkhorst.
13:45 – 14:30
Dick Mol
De moderne mammoetjager.
Opnieuw is er een mammoetkadaver opgegraven uit de eeuwig bevroren bodem van Siberië. Nou en? Een belangrijke vondst? Kunnen we nog meer te weten komen over dit bekende ijstijdzoogdier? Ja, is het antwoord. Deze nieuwe vondst, gedaan door schoolkinderen in het hoge noorden van Arctisch Siberië is onderzocht door een groot internationaal team van wetenschappers, onder leiding van Dick Mol uit Hoofddorp. De onderzoeksresultaten, met behulp van hightech leverde een schat op aan nieuwe gegevens.
In zijn lezing zal de spreker kort de evolutiegeschiedenis van de mammoeten behandelen en daarna uitvoerig verslag doen van de vier expedities die nodig waren om het gehele kadaver te bergen. Dan volgt een verslag van de onderzoeken en de resultaten daarvan.
14:50 – 15:35
Frans Mouws
Sjef van Dongen, van Brabantse jongen tot internationale poolheld.
Het levensverhaal van Sjef van Dongen laat zich vertellen als een spannend jongensboek. Hoewel hij in Haarlem geboren was en het gezin later in Rotterdam gewoond heeft, waren zijn ouders echte Brabanders uit Waalwijk.
Na zijn “tropenjaren” op Spitsbergen, waar hij deel nam aan de reddingsoperatie van Nobile, kwam hij als held terug in Nederland. Deze heldenrol bleef hij in de Tweede Wereldoorlog ook nog vervullen. Daarna werd hij burgemeester van Aardenburg in Zeeland en kwam hij zelfs voor de KVP in de tweede kamer.
Frans Mouws – dyslectisch en daarom maar de techniek in gedoken – was ooit machinist, vrachtwagenchauffeur, stuurman, haven- en transporttechnoloog en bedrijfskundige, ICT’er, tegenwoordig is hij cineast maar meer nog publicist.
Hij schreef op verzoek van Martin Ros na het overlijden van Büch een overzicht van diens werk. Het werd een lijvig boek, getiteld “Boudewijn Büch, een overzicht van zijn werk” gevolgd door een biografisch werk over het leven van Büch, getiteld: “Weg uit Wassenaar”.
Nu is hij bezig met een documentaire over Sjef van Dongen.
Website over boek Sjef van Dongen.
16:00 – 16:45
Arno Vlooswijk
Het thermoregulatiesysteem.
Op de pool is het koud, heel koud. Pooldieren hebben zich daaraan aangepast. Zij zijn goed geïsoleerd en verliezen weinig warmte. Arno werkt in het Thermolab van Triple E. Het lab is gehuisvest op de Groene Campus in Helmond, een inspirerende “food-minded” omgeving. In het Thermolab draait alles om thermoregulatie. Dit is zeg maar de gereedschapskist waarmee mensen, dieren en planten hun temperatuur regelen. Deze kist zit boordevol strategieën om op te warmen en af te koelen. Het gaat over: vorm, vacht en veren. Zeg maar de buitenkant van een organisme, maar ook de binnenkant (vet, warmtewisselaars, bloedcirculatie e.d.), het gedrag en de omgevingsfactoren. Samen met Coen Boonen heeft Arno een grote collectie infraroodbeelden gemaakt, met name van dieren, maar ook van planten, auto’s, woningen, kleding, voeding en koelinstallaties. Zijn conclusie was dat heel veel vraagstukken op het gebied van: energie, voeding, duurzaamheid en dierwelzijn een rechtstreekse relatie hebben met het thermoregulatiesysteem.
Website naar Thermolab.