Beste Poolvorsers,
De tijd vliegt en hoewel het buiten de laatste tijd wel lente lijkt, is het alweer november.
De hoogste tijd voor een Pool tot Pool-nieuwsbrief!
We beginnen met voor ons het belangrijkste nieuws: Frieda van Essen heeft besloten Pool tot Pool te verlaten. Zij was er vanaf het begin bij en wij zijn dankbaar voor al haar inzet de afgelopen jaren.
Ze adviseerde over onderwerpen, benaderde sprekers en schreef ook de vijf speciale Pool tot Pool-uitgaven “Antarctica & Polynesische zeevaarders”, “Wilhelmina Baai op Antarctica”, “Winter in Alaska”, “Louise Arner Boyd” en “De hulp-troepen”.
Gelukkig heeft ze, net als Ben Bekooy bij zijn aftreden, aangeboden dat we haar altijd nog mogen bellen voor advies. Frieda, Bedankt! ♥
Gelukkig ook, hebben we een opvolger gevonden.
Het is Ingeborg Klarenberg, zij is Microbieel ecoloog, gespecialiseerd in polaire en alpine ecosystemen. Woonde 5,5 jaar in IJsland voor haar promotieonderzoek; deed veldwerk van Spitsbergen tot Antarctica aan (korst)mossen, microben en bodembiodiversiteit. Ze houdt er van wetenschap en kunst te verbinden.
We kijken uit naar de samenwerking met haar. 🙂
Zodat u ook weet wie Ingeborg is, is zij ook de eerste spreker die we bekend maken voor de komende editie op 14 maart 2026.
Na een masteronderzoek aan microben in ontdooiend permafrost en een cursus op Spitsbergen in 2015, vertrok ze voor 5,5 jaar naar IJsland. Daar promoveerde ze aan de Universiteit van IJsland en de Universiteit van Akureyri op de invloed van klimaatverandering op het microbioom van mossen en korstmossen. Een postdocpositie aan de VU in Amsterdam bracht haar naar Antarctica om te onderzoeken hoe mossen en korstmossen het leven van microben en mijten ondersteunen. Daarvoor verbleef ze twee keer op stations van de British Antarctic Survey (Signy en Rothera). Daarnaast bracht ze samen met een kunstenaar het idee van korstmossen als mini-ecosystemen naar het bredere publiek en organiseert ze zo nu en dan ‘listening lichens’-excursies.
In haar lezing zal ze vertellen over waarom korstmossen zo aanwezig zijn in polaire streken, hoe korstmossen zich verhouden tot hun omgeving, waarom het miniatuurecosystemen zijn en of we eigenlijk wel weten wat een korstmos is. Tot slot raakt ze nog even de kruisbestuiving tussen kunst en wetenschap.
Dan naar het Poolnieuws….
In Urk is deze zomer een bijzondere vondst gedaan, nl. een walvisharpoen uit de tijd van de walvisvaarders.
Het was een van de weinige plekken ter wereld waar ze nog nooit waren gezien, maar door klimaatverandering zijn er nu ook steekmuggen op IJsland. Dat meldt het IJslands Natuurwetenschappelijk Instituut.
https://nos.nl/collectie/13871/artikel/2587293-voor-het-eerst-muggen-gezien-op-ijsland-door-klimaatverandering
Van IJsland naar IJsberen….
Nieuw onderzoek laat zien dat ijsberen jaarlijks miljoenen kilo’s voedsel achterlaten wanneer ze zijn uitgegeten. Dat is niet zonde, dat heeft juist een groot voordeel: hiermee voeden ze een enorm netwerk van aaseters.
https://scientias.nl/ijsberen-spelen-een-verrassend-grote-rol-in-het-noordpoolgebied/
Tian Chen Zeng, promovendus van David Reich, een van de bekendste DNA-onderzoekers, heeft een artikel gepubliceerd waarin hij aantoont dat de Finno-Oegrische talen heel ver uit het oosten komen.
https://phys.org/news/2025-07-ancient-dna-mystery-hungarian-finnish.html
https://mainzerbeobachter.com/2025/07/18/de-finno-oegrische-talen/
Van Oost-Siberië is het niet ver meer naar Alaska, waar vogels aanzienlijk vroeger in het arctisch gebied broedden, dan eerder werd aangenomen. Dat concluderen paleontologen van de Amerikaanse universiteit van Alaska Fairbanks op basis van vijftig fossielen van onder meer kuikens.
In de toekomst zullen uit Amerika waarschijnlijk minder publicaties komen, want de Amerikaanse regering snijdt flink in de wetenschap. Dit keer is een van de belangrijkste onderzoeksschepen voor de Zuidpool aan de beurt. Een zeer zorgelijke ontwikkeling, zeggen Nederlandse wetenschappers die op dat schip hebben gewerkt.
Misschien zijn er andere plannen met dat schip…
https://nos.nl/artikel/2559588-trump-wil-meer-ijsbrekers-wedloop-in-het-noordpoolgebied
Amerikaanse wetenschappers hebben op Antarctica het oudste ijs tot nu toe ontdekt. In het ijs zaten ook luchtbellen, waarmee ook direct de oudste lucht ooit is ontdekt. Het ijs en de lucht zijn zo’n zes miljoen jaar oud.
Hoewel de titel de lading niet dekt, is het onderwerp niet minder interessant.
In maart 2022 vonden de onderzoekers het wrak van de Endurance. Een op afstand bestuurbaar voertuig, met de bijnaam Lassie, vond daarnaast meer dan duizend verschillende goed onderhouden broedplaatsen voor vissen op de zeebodem.
https://scientias.nl/onderwaterrobot-lassie-doet-verrassende-ontdekking-in-arctische-zee/
Voor de koude, natte avonden heeft Netflix een vrolijke serie gemaakt, genaamd “North of North”.
Deze nieuwe Netflix-serie volgt Siaja (Anna Lambe), een jonge Inuk-vrouw die een nieuwe toekomst voor zichzelf wil opbouwen in Nunavut.
De makers Stacey Aglok MacDonald en Alethea Arnaquq-Baril zijn zelf Inuit en hebben hun persoonlijke ervaringen verweven in het verhaal. “We wilden een serie maken die voelt als thuis”, aldus Arnaquq-Baril. Van de kleurrijke kleding en lokale humor tot de unieke dynamiek van een kleine gemeenschap: elk detail klopt.
North of North werd opgenomen in Iqaluit, de hoofdstad van Nunavut in het uiterste noorden van Canada
En tot slot, op vrijdag 14 november was weer een aflevering van Reizen Waes te zien. Dit keer bezocht Tom Waes de Sami.
https://npo.nl/npo3/reizen-waes-de-bucketlist/09-11-2025/VPWON_1367985
Tot zover,
Zet de datum 14 maart 2026 alvast in uw agenda, want het belooft weer een boeiende dag te worden.
Een warme Poolgroet,
Michelle van Dijk
Ingeborg Klarenberg
Peter van Soest