Dit is het programma van de 7e editie van Pool tot Pool op zaterdag 16 maart 2013.
10:00 – 10:30 Opening van de zaal.
10:30 – 10:45 Welkomstwoord door dagvoorzitter Prof. dr. George Maat
10:45 – 11:30
Dr. ir. Bert Visser
Waarom een zadenbank (of opslag van zaden) op Spitsbergen?
Dr. ir. Bert Visser, directeur Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland is verbonden aan Universiteit Wageningen.
Het CGN is verantwoordelijk voor de uitvoering van het programma genetische bronnen. Dit programma richt zich op het ex situ behoud, ondersteuning van het in situ behoud, en de stimulering van het gebruik van genetisch uitgangsmateriaal ten behoeve van veredeling en onderzoek, en als onderdeel van ons bio-cultureel erfgoed. Dit betreft zowel gewassen als landbouwhuisdieren.
Genetische diversiteit is noodzakelijk voor aanpassing van onze landbouwgewassen en -huisdieren aan nieuwe ziektes, veranderende productie methoden (biologische landbouw), een veranderend klimaat of nieuwe wensen van de consument. Deze genetische diversiteit die in de landbouwpraktijk van vele eeuwen tot stand is gekomen gaat wereldwijd sterk achteruit. Genetische erosie vormt een belangrijke bedreiging van de toekomstige wereldvoedselvoorziening en beperkt de mogelijkheden voor verduurzaming van de landbouwproductie.
12:00 – 12:45
Peter van Zuylen (inleiding door Cunera Buijs)
Expeditie naar Oost-Groenland in 1932.
In 2011 vroeg Museon-conservator Diederik Veerman tijdens Pool tot Pool aandacht voor het project ‘Roots to Share’, een samenwerkingsverband tussen Museon en Museum Volkenkunde.
Dit project is nu in een verder stadium beland. Na een inleiding van Cunera Buijs, conservator bij Museum Volkenkunde zal Peter van Zuylen op deze Pool tot Pool-editie vertellen over zijn vaders expeditie naar Oost-Groenland in 1932. Zijn vader Jaap van Zuylen was expeditieleider van de nederlandse expeditie in het kader van het Tweede Internationale Pooljaar. De fotoverzameling uit die expeditie heeft hij geschonken aan Museum Volkenkunde. Het is onderdeel van Roots to Share. Met de foto’s heeft Museum Volkenkunde een expositie gemaakt die door Groenland reist.
12:45 – 13:45 Lunchpauze
In de lunchpauze worden foto’s vertoond van Arjen Drost (Natureview Photography).
13:45 – 14:30
Drs. Lucia van Geuns
Arctische olie en gas – Nut of noodzaak?
Drs. Lucia van Geuns is in 1980 afgestudeerd aan de Universiteit Leiden als geoloog en zij heeft vervolgens ruim 22 jaar in de olie -en gas industrie gewerkt (RDShell). Sinds 2003 werkt zij als adjunct hoofd/senior onderzoeker bij het energie programma (CIEP) van Instituut Clingendael. Het CIEP levert een structurele bijdrage aan de maatschappelijke discussie over de internationale politieke en economische ontwikkelingen in de energiesector (olie, gas, duurzame energiebronnen en elektriciteit).
Arctische olie en gas – Nut of noodzaak?
Het Noordpoolgebied wordt wel ‘de kanarie in de steenkoolmijn’ van de klimaatverandering genoemd. Gevolgen van klimaatverandering zijn tastbaarder en spectaculairder in de Arctische regio dan in meer gematigde streken: het ijs wordt steeds jonger, dunner en kwetsbaarder.
1) Klimaatverandering zorgt voor een nieuw landschap in het Noordpoolgebied: door het smelten van de noordelijke ijskappen (Groenland, Noordelijke IJszee) ontstaat een mogelijke ontsluiting van zeeroutes en worden natuurlijke hulpbronnen makkelijker bereikbaar. De politieke, economische en mondiale relevantie van het Noordpoolgebied verandert door toenemende schaarste, klimaatstress en een geografische verschuiving van consumptie en productie.
2) Wat is de rol van Arctische olie en gas in dit geopolitieke spel? Zijn deze fossiele brandstoffen nog wel nodig nu de wereld zich sterk maakt voor een overgang naar een duurzame en efficiënte energievoorziening?
14:50 – 15:35
Prof. dr. Michiel van den Broeke
De ijsbedekking op de Noordpool.
De ijsbedekking op de Noordpool heeft in 2012 het laagste niveau bereikt sinds het begin van de metingen in 1979. Daarmee is het laagterecord uit 2007 is gebroken. De laatste 30 jaar zien we dat de ijsbedekking elke zomer gemiddeld met een oppervlak van twee keer Nederland afneemt. De opwarming van de aarde leidt tot een krimpend ijsvolume op de poolzee. Het zeeijs is dunner in de winter en beslaat een steeds kleiner oppervlak in de zomer.
Link naar de website: All about Sea Ice
16:00 – 16:45
Drs. Ruben Fijn
Voedsel voor vogels in Antarctica.
Na zijn studie Biologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam doet drs. Ruben Fijn momenteel voor Bureau Waardenburg onderzoek aan de verspreiding en ecologie van zeevogels. Tijdens zijn onderzoek blijkt vaak dat de aanwezigheid van zeevogel-voedsel de beste verklaring geeft op vragen over de verblijfplaats van vogels en ook hoe succesvol ze zijn in hun overleving en voortplanting. Voedsel blijkt achter veel de drijvende kracht!
Ook in Antarctica heeft Ruben onderzoek gedaan aan de interactie tussen verschillende soorten vogels en hun uiteenlopende prooidieren. Met name de groep van de stormvogels heeft zijn interesse. Vertegenwoordigers van deze groep zijn de meest talrijke vogels in het gebied en er wordt gedacht dat zij verantwoordelijk zijn voor 20 – 40% van de totale consumptie door vogels. Ze vormen dus een belangrijke groep in het ecosysteem en functioneren als een betrouwbare graadmeter voor de toestand van het systeem en zijn inwoners. Ruben zal u in zijn lezing vertellen over het hoe en waarom van voedselonderzoek bij vogels en u enkele van zijn bevindingen laten zien.
Naast een inhoudelijke lezing over het hoe en waarom van zijn onderzoek, zal hij ook vertellen over de bijzonderheden van het leven op een klein eiland midden in de oceaan. Hierbij laat hij zien hoe je zonder supermarkt, zonder dokter, en zonder infrastructuur, toch optimale onderzoeksresultaten kunt verkrijgen en kunt genieten van de prachtige natuur.