Dit is het programma van de 6e editie van Pool tot Pool op zaterdag 17 maart 2012.
10:00 – 10:30 Opening van de zaal.
10:30 – 10:45 Welkomstwoord door de dagvoorzitter.
10:45 – 11:30
Siebren van der Werf
Het Nova Zembla-verschijnsel.
Reinout Oerlemans is niet de enige die gegrepen is door het verhaal van Gerrit de Veer, ook Siebren van der Werf. Gepensioneerd natuurkundige heeft het grootste deel van zijn werkzaam leven aan de RUG in Groningen doorgebracht, met uitstapjes/tijdelijke aanstellingen aan het CENG van Grenoble, het Niels Bohr Instituut in Kopenhagen, Indiana University Bloomington (USA) en aan de universiteit van Uppsala, Zweden. Vanaf ongeveer halverwege de jaren negentig werkte hij aan de geschiedenis van de navigatie, met speciale belangstelling voor de maansafstandmethode, waarmee zeevarenden hun lengtegraad bepaalden in de tijd dat er nog geen, of tenminste weinig, chronometers waren.
Als natuurkundige was hij vooral gegrepen door het feit dat de zon meer dan twee weken voor het legitieme einde van de poolnacht weer gezien, terwijl zij op dat moment toch meer dat vijf graden onder de horizon stond. Vanaf 1997, het Willem Barentsjaar, waarin werd herdacht dat de befaamde overwintering vierhonderd jaar daarvoor had plaatsgevonden heeft hij gewerkt aan het Nova Zembla verschijnsel.
Gerrit de Veer werd in de Nederlandse geschiedschrijving weggezet als een fantast, die een sterk verhaal wilde vertellen. In de ongeveer twaalf jaar tussen dat Willem Barentsjaar en nu heeft hij geprobeerd dat recht te zetten. Het verschijnsel bestaat. Het is gefotografeerd en het kan via computersimulaties worden gereproduceerd.
12:00 – 12:45
Prof. Frank Pattyn
Belgische onderzoek op Antarctica.
Prof. Frank Pattyn is glacioloog en maakt Ice-sheet modellen. Hij is hoofd van het Belgisch onderzoek op het nieuwe Prinses Elisabeth Station op Antarctica en geeft college aan de universiteit van Brussel.
Door middel van 3d modellen wil hij een lezing geven over het recente onderzoek dat ze hebben uitgevoerd op de belgische poolbasis, in het kader van zeespiegelstijging en subglaciale meren in Antarctica.
De website van Frank Pattyn.
12:45 – 13:45 Lunchpauze
In de pauze worden foto’s vertoond van Simone Scholtens over het Climate awareness project.
13:45 – 14:30
Dr. Anne Schulp
Sauriërs in de Poolgebieden.
Sinds 2004 zijn op Spitsbergen zes Ichthyosauriers, 20 lang-nek Plesiosauriers en de twee kort-nek Plesiosauriers (ook wel Pliosaurus genoemd) uitgegraven door Jørn Hurum van het Natuur Historisch Museum in Oslo. Deze vondsten staan nog altijd volop in de belangstelling, er worden zelfs reizen naar de vindplaats aangeboden. We zijn dan ook blij dat we Nederlands expert op dit gebied, Anne Schulp bereid hebben gevonden om over deze zeereptielen te komen vertellen.
Dr. Anne Schulp is als paleontoloog verbonden aan het Natuurhistorisch Museum Maastricht. Hij deed onderzoek naar dinosauriers in Oman, Spanje en Bolivia, en is gepromoveerd op de evolutie van de mosasaurirs. In zijn functie van conservator is hij nu verantwoordelijk voor de fossiele gewervelden in de Maastrichtse collectie. In samenwerking tussen het museum en de faculteit Aard- en Levenswetenschappen van de Vrije Universteit Amsterdam doet hij onderzoek naar stabiele isotopen in mosasaurustanden.
Naast zijn werk voor het museum is Schulp wetenschappelijk schrijver en wetenschapscommunicatie adviseur voor andere musea. Hij schrijft geregeld bijdragen over palaeontologie, geologie en natuurwetenschappen voor populaire wetenschappelijke tijdschriften en nationale kranten. Ook schreef Schulp verscheidene populair wetenschappelijke boeken, waaronder twee boeken met wetenschappelijke proefjes, een ‘Praktijkgids fossielen en De Nederlandse Dino.
14:50 – 15:35
Prof. Dr. George Maat
Om de noord 1594-1597, 1995, 1998.
Met oog op de film van Reinout Oerlemans over de overwintering op Nova Zembla, hebben we Neerlands overwinterings-specialist George Maat uitgenodigd.
Koeweit, Spitsbergen en Afghanistan, het is maar een greep uit de veldwerkplekken van hoogleraar anatomie George Maat. Voeg hieraan toe de termen forensische antropologie, Scotland Yard, vuurwerkramp en scheurbuik, en het is duidelijk dat Maat geen doorsneedokter is. Als expert in de forensische antropologie is hij verbonden aan het Nederlands Forensisch Instituut (NFI).
Hoogleraar forensische antropologie Prof. Dr. George Maat deed in 1980 onderzoek op Spitsbergen en in 1995 op Nova Zembla, naar de medische aspecten van een overwintering.
16:00 – 16:45
Dr. Maarten Loonen
Pinguïns.
Wie kan een verhaal vertellen over pinguins, dat verder gaat dan een overzicht van hoe iedere soort er uit ziet en waar die voorkomt? We zijn uitgekomen bij Dr. Maarten Loonen van het Arctisch Centrum van de Rijksuniversiteit Groningen. Maarten is slechts één keer naar Antarctica geweest, maar is een expert op het gebied van gedrag en ecologie van pooldieren. Pinguins zijn een vast onderdeel van zijn college voor studenten en hij is op de hoogte van de nieuwste onderzoeksresultaten.
Hij zal proberen u te leren kijken vanuit het perspectief van een pinguin, zodat u het gedrag van deze bijzondere vogels beter begrijpt en de aanpassingen aan hun omgeving gaat doorgronden.
Kijk voor een reportage over de zuidpoolreis van Maarten op: Maarten Loonen op de Zuidpool.