Beste Poolvorsers,
De zomer is voorbij, de eerste Antarcticareizen hebben alweer plaatsgevonden en de organisatie van Pool tot Pool is druk bezig met de voorbereiding van de komende editie op 8 maart 2025.
Maar eerst even een terugblik op het afgelopen jaar. Wat is er zoal gebeurd op de hoge breedtegraden.
In België, op het gebied van Poolwetenschap een stuk minder dan gepland, want er zijn problemen met het nieuwe onderzoeksschip. De Belgica is sinds eind 2021 het nieuwe onderzoeksschip van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en de marine. Met 400 vierkante meter laboratoriumruimte en veel moderne meetapparatuur aan boord is het bijzonder goed uitgerust binnen de Europese vloot van onderzoeksschepen. Sinds enkele maanden ligt de Belgica werkloos in de haven van Zeebrugge. In 2024 kon de Belgica slechts een derde van de tijd uitvaren. Onder andere een Noordpoolexpeditie is in het water gevallen.
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/10/25/conflict-over-technische-mankementen-legt-onderzoeksschip-belgic/
Het is te hopen dat het nieuwe onderzoeksschip in aanbouw van er Alfred Wegener Instituut (AWI) minder problemen oplevert, want ook Nederlandse onderzoekers maken regelmatig gebruik van de faciliteiten van AWI.
https://www.awi.de/en/fleet-stations/research-vessel-and-cutter/new-polarstern.html
Uit eerder onderzoek van Wageningen Marine research (WMR) en partners inclusief het Duitse Alfred Wegener Instituut (AWI) bleek dat veel jonge poolkabeljauw of Arctische kabeljauw dicht onder het zee-ijs van de centrale Arctische Oceaan leeft, en zich deels voedt met organismen die ook in en onder het zee-ijs leven.
Tijdens een expeditie in Antarctische wateren werd een bijzondere walvissoort waargenomen.
Wetenschappers van de Universiteit van Amsterdam en Rijksuniversiteit Groningen gaan onderzoek doen naar microalgen in de zee rond Antarctica en hun rol in wereldwijde cycli van koolstof en zwavel. Deze algen vormen de basis van het voedselweb in de oceaan en dragen mogelijk bij aan het reguleren van het klimaat. Veel microalgen in de koude zee bij Antarctica kunnen ook op een meer ‘dierlijke’ manier leven: ze eten andere algen en organisch materiaal dat is opgelost in zeewater. Microalgen rond Antarctica hebben nog een andere unieke eigenschap: ze binden zwavel door de stof DMSP, dimethylsulfoniopropionaat, te produceren. Om het verband tussen het voedsel van de microalgen en klimaatregulatie te ontrafelen, gaan de wetenschappers de komende vijf jaar onder andere onderzoek doen in de wateren en het zee-ijs rond Antarctica.
https://www.naturetoday.com/nl/nl/nature-reports/message/?msg=32562
Op Spitsbergen is deze zomer voor het derde jaar op rij het warmterecord gebroken.
Richard Bintanja, spreker op de afgelopen editie van Pool tot Pool, schreef erover op de website van het KNMI.
https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/extreme-warmterecords-op-spitsbergen
En ook Antarctica vergroent.
Het is duidelijk dat de Zuidpool vergroent. Maar de veranderingen die de Britten zien, zijn zo ingrijpend dat poolonderzoekers die niet betrokken waren bij het onderzoek sceptisch reageren. “Ik ken dit gebied redelijk goed en heb moeite dit te geloven”, zegt Stef Bokhorst, ecoloog aan de Vrije Universiteit, gespecialiseerd in de poolgebieden en spreker op Pool tot Pool in 2016.
https://nos.nl/artikel/2539607-de-zuidpool-vergroent-maar-hoe-snel
Geïnteresseerd in de rendierhouderij?
Deze site van het International Centre for Reindeer Husbandry en de Association of World Reindeer Herders neemt u mee op een circum-Arctische tour van rendieren en mensen, een verbinding die sterk, oud en diepgaand is. Van de Nieuwe Wereld rendierhouderij in Alaska, helemaal rond Eurazië, Mongolië en Noord-China, de wereld van rendierhouderij omvat een grote diversiteit aan volkeren, talen, landschappen en culturen. Ook de uitdagingen waarmee deze herders te maken hebben, zijn in kaart gebracht.
Documentairemakers in Nunavik hebben de Inuit aldaar een stem willen geven. Zij filmden drie jaar en onderzochten de geschiedenis, interne werking en hedendaagse uitdagingen van de mijnbouwindustrie in Nunavik. De film draait om de Inuit en werpt licht op hun perspectieven met betrekking tot de economische, ecologische en culturele impact van deze snelgroeiende industrie. Het resultaat is de documentaire: Nunatta Ataani (Beneath Our Feet).
Tot zover de terugblik… laten we vooruit kijken naar 8 maart 2025.
We zijn verheugd dat we alvast twee sprekers bekend kunnen maken.
Iemand die we eigenlijk al voor afgelopen editie in gedachte hadden is veterinair patholoog dr. Lineke Begeman. Zij is verbonden aan het Erasmus MC en doet onderzoek naar vogelgriep op Antarctica. Vorig jaar was ze op expeditie, die grotendeels betaald is door toeristenorganisatie IAATO, die vaker wetenschappelijke expedities in het gebied steunt.
Op 31 december 2023 meldde het Antarctic Wildlife Health Network (AWHN) het eerste vermoedelijke geval van vogelgriep (HPAI) in Antarctica, kort gevolgd door meldingen van vermoedelijke gevallen bij de nabijgelegen Esperanza Base, een Argentijns onderzoeksstation in Hope Bay, Trinity Peninsula.
Komende Pool tot Pool zal ze vertellen over haar bevindingen.
https://nos.nl/artikel/2512714-nederlandse-wetenschappers-naar-antarctica-voor-onderzoek-vogelgriep
https://www.bbc.com/future/article/20240425-how-dangerous-is-bird-flu-spread-to-wildlife-and-humans
De tweede spreker die we in deze nieuwsbrief aankondigen is Brandon van Schaik, promovendus in Lausanne. – Duurzaamheid op Antarctica. Kan dat eigenlijk wel?
Duurzaamheid. Je hoort het elke dag in Nederland, maar is dit ook het gespreksonderwerp op de meest afgelegen en onherbergzame plek op aarde? Als het aan het personeel en onderzoekers van de Belgische Prinses Elisabeth basis op Antarctica ligt wel! Het onderhouden van een Antarctisch station kost een enorme hoeveelheid energie. Voor zijn onderzoek naar windenergie in extreme gebieden is van Schaik afgereisd naar de Belgische onderzoeksbasis om daar een nieuw soort experiment uit te voeren: met een “Wind-Doppler LiDAR” en drie ultra-sonische windmeters in een antennemast heeft hij profielen van windsnelheden tot wel 300 meter hoogte gemeten.
Een primeur op Antarctica! Gepaard met de data van de opbrengst van de bestaande windmolens voor het station ontwikkelt hij een model om preciezer en langer van tevoren te voorspellen hoeveel energie er opgewekt kan worden. Hiermee kan het personeel zijn gewoontes aanpassen en beter anticiperen op het zeer onvoorspelbare weer van Antarctica.
Verder willen we u melden dat we een nieuwe sponsor hebben: Snowfox Travel
Snowfox Travel is een lokale touroperator in Longyearbyen, opgericht door de Nederlandse eigenaren Hikmet Weeling en Jill Blackstone. Zij wonen sinds een aantal jaar met hun kinderen in Longyearbyen en zijn in de reisbranche gestapt. Jaarrond bieden ze dagtochten aan begeleid door gecertificeerde (Nederlandse) gidsen. Buiten het zomerseizoen maken ze ook gebruik van de faciliteiten van Longyearbyen Camping.
Het is dankzij onze sponsors dat we Pool tot Pool betaalbaar kunnen houden, dus bezoekt u ook eens hun website.
Wij hopen u allen weer te zien in Wereldmuseum in Leiden!
Een warme Poolgroet,
Michelle van Dijk
Frieda van Essen
Peter van Soest